در نهایت، خبرهایی درباره Microsoft Exchange Server SE (نسخه اشتراکی) منتشر شده است. ببینید چه تغییراتی اتفاق افتاده و چطور می‌توانید مهاجرت کنید.
Microsoft Exchange Server Subscription Edition (SE) به‌زودی عرضه خواهد شد. این نسخه قرار است جدیدترین و آخرین نسخه از Exchange برای محیط‌های داخلی (on-premises) باشد. پس از اولین معرفی آن در سال ۲۰۲۰ با نام غیررسمی vNext (نسخه بعدی)، مایکروسافت بالاخره اطلاعات بیشتری را درباره آن منتشر کرده است. بنابراین اگر می‌خواهید بدانید چه قابلیت‌های جدیدی اضافه شده، RTM در این نسخه چیست، زمان و روش مهاجرت چگونه است و مطالب بیشتر، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
🟢نسخه اشتراکی Exchange Server (SE) چه زمانی عرضه می‌شود؟
نسخه اشتراکی Exchange Server (SE) به‌صورت جهانی در جولای ۲۰۲۵ در دسترس خواهد بود. اما ماجرا فقط همین نیست.
اولین نسخه‌ای که منتشر می‌شود، Exchange Server SE RTM خواهد بود که انتشار آن برای جولای ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده است. همچنین، اولین به‌روزرسانی تجمیعی (CU1) برای این نسخه قرار است در ادامه سال ۲۰۲۵ منتشر شود. به بیان دیگر، اولین Cumulative Update احتمالاً در اواخر سال ۲۰۲۵ در دسترس خواهد بود.
در ادامه، یک جدول زمانی کوتاه از عرضه این نسخه‌ها آورده شده است:
🟢Exchange Server SE RTM چیست؟
Exchange Server SE RTM اولین نسخه رسمی از سرور "vNext" است.
RTM مخفف "Release to Manufacturing" به معنای "انتشار برای تولید" است. به زبان ساده، این همان اولین نسخه‌ای است که به‌صورت عمومی و جهانی منتشر می‌شود.
نکته جالب اینجاست که نسخه RTM از نظر کدنویسی کاملاً با Exchange Server 2019 CU15 یکسان است. به عبارتی، تفاوت خاصی بین Exchange Server 2019 و Exchange Server SE RTM وجود ندارد.
شاید برخی یادآوری کنند که زمان عرضه Exchange Server 2019 هم تفاوت زیادی با نسخه 2016 نداشت—که کاملاً درست است. اما این بار یک تفاوت اساسی وجود دارد:
RTM آغازگر یک دوران جدید است، جایی که ارتقا دادن Exchange به سادگی نصب یک CU (به‌روزرسانی تجمیعی) خواهد بود. این نوید آینده‌ای ساده‌تر را می‌دهد.
نسخه بعدی که برای پایان سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده، Exchange Server SE CU1 است که قابلیت‌ها و ویژگی‌های جدیدی را به SE اضافه خواهد کرد.
اما یک تفاوت بسیار مهم بین RTM و CU1 وجود دارد:
RTM امکان هم‌زیستی (coexistence) با Exchange Server 2013 را ندارد – قابل درک است.
اما CU1 حتی با نسخه‌های 2013، 2016 و 2019 نیز امکان هم‌زیستی ندارد!
به بیان دیگر، برنامه رسمی این است که:
ابتدا Exchange Server SE RTM را نصب کنید.
در عرض کمتر از شش ماه، تمام نسخه‌های قدیمی‌تر Exchange را بازنشسته کنید.
سپس Exchange Server SE CU1 را نصب نمایید.
این فرآیند بیشتر شبیه آزمایش مستقیم در محیط عملیاتی (production) است، نه؟
و جالب‌تر اینکه، هیچ نسخه بتای عمومی برای SE وجود ندارد.
پس بیایید ببینیم دقیقاً وارد چه مسیری شده‌ایم و این نسخه جدید Exchange چه چیزی برای ارائه دارد.
🟢چه چیزهایی در Exchange Server SE جدید است؟
بیایید نگاهی بیندازیم به مهم‌ترین تغییرات و ویژگی‌های جدید در نسخه جدید Exchange Server.
نسخه اشتراکی (Subscription Edition)
مهم‌ترین تفاوت – و در واقع چیزی که از همان ابتدا بحث‌برانگیز بود – در خود نام رسمی محصول دیده می‌شود:
Exchange Server Subscription Edition (SE)
دیگر خبری از خرید دائمی و ارتقاهای اجباری هر چند سال یک‌بار هنگام پایان دوره پشتیبانی نیست.
در حال حاضر، تنها راه استفاده رایگان از Exchange Server جدید، استفاده از آن در محیط هیبریدی (Hybrid) است.
در این حالت، مجوز رایگان هیبریدی از طریق ابزار Hybrid Configuration Wizard ارائه می‌شود – درست مشابه همان روشی که تا امروز برای نسخه‌های هیبریدی استفاده می‌شده است.
نکته مثبت اینجاست که دیگر نیازی نیست برای جلوگیری از اختلال در ارتباط با Exchange Online، سرور داخلی خود را به نسخه جدیدتر منتقل کنید.
تغییرات در مجوزدهی (Licensing)
افزایش قیمتی که در آوریل ۲۰۲۵ اعلام شد، تنها بخش کوچکی از تغییرات در زمینه مجوز و قیمت‌گذاری است.
تا امروز، باید برای هر کاربر یا دستگاهی که به سرور دسترسی دارد، مجوز سرور و CAL (Client Access License) خریداری می‌کردید. در نسخه SE این روند تغییر کوچکی کرده است:
هنوز باید مجوز سرور و CAL خریداری شود.
اما اکنون باید یا:
برای هر کاربر اشتراک ابری (Cloud Subscription) داشته باشید (ترجیحاً E3 یا E5)،
یا اگر از محیط هیبریدی استفاده نمی‌کنید، مجوز شما باید شامل "Software Assurance" باشد.
Software Assurance نوعی افزودنی به مجوز است که با پرداخت بیشتر، به شما امکان دریافت به‌روزرسانی‌های نسخه جدید را می‌دهد. اطلاعات بیشتر در این زمینه در سایت رسمی مایکروسافت موجود است.
عدم پشتیبانی از هم‌زیستی با نسخه‌های قدیمی‌تر
مدیران سیستم به خوبی می‌دانند که هم‌زیستی نسخه‌های مختلف Exchange محدود به دو نسخه اخیر است. مثلاً می‌توانستید Exchange 2013 و 2019 را با هم در یک محیط داشته باشید، اما 2010 و 2019 نمی‌توانستند با هم کار کنند.
برای همین، ارتقا از 2010 به 2019 نیازمند "پرش دوبل" (double-hopping) بود، یا استفاده از ابزارهای مهاجرت مانند CodeTwo Exchange Migration که با خودکارسازی فرایند، گزارش‌گیری، اعلان‌ها و مهاجرت دلتا، کار را بسیار ساده‌تر می‌کند.
بدون پشتیبانی از Exchange Server 2013
Exchange Server 2013 در تاریخ ۱۱ آوریل ۲۰۲۳ به پایان پشتیبانی رسید. از آن تاریخ به بعد، هیچ وصله امنیتی دریافت نمی‌کند و به عنوان نسخه‌ای منسوخ و ناامن در نظر گرفته می‌شود.
اگر هنوز از Exchange 2013 استفاده می‌کنید، نمی‌توانید مستقیماً به Exchange 2019 CU15 یا Exchange Server SE RTM ارتقا دهید – فرایند نصب با خطا مواجه خواهد شد.
و برای مهاجرت به Exchange Server SE CU1 نیز باید قبلاً روی RTM باشید.
پس اگر هنوز از Exchange 2013 استفاده می‌کنید، الان بهترین زمان برای مهاجرت است – یا حداقل شروع آماده‌سازی. پوشه‌های عمومی‌ای که قرار بود سال‌ها پیش به Shared Mailbox منتقل شوند، یا گیگابایت‌ها هرزنامه (spam)، قطعاً کار را برایتان راحت‌تر نخواهند کرد.
ارتقای درجا (In-place Upgrade)
این بخش خبر بسیار خوبی برای مدیران Exchange در سراسر جهان است:
به جای پروژه‌های سنگین مهاجرت، اکنون می‌توانید ارتقای درجا (in-place upgrade) به Exchange Server SE را انجام دهید.
تجربه این فرایند مشابه نصب یک Cumulative Update (CU) خواهد بود.
اما یک نکته مهم وجود دارد:
تنها در صورتی می‌توانید از این روش استفاده کنید که در حال حاضر روی Exchange Server 2019 با Windows Server 2022 یا Windows Server 2025 باشید.
همچنین مهاجرت از Exchange Server 2016 به SE نیز به صورت سنتی (Legacy Migration) امکان‌پذیر خواهد بود.
🟢سیاست پشتیبانی جدید – Exchange به مسیر SharePoint می‌پیوندد
در گذشته، سرورهای Exchange تحت سیاست چرخه عمر ثابت (Fixed Lifecycle Policy) بودند. به زبان ساده، این سیاست شامل تاریخ‌های از پیش تعیین‌شده برای پایان پشتیبانی بود:
پایان پشتیبانی اصلی (Mainstream End Date): یعنی دیگر هیچ به‌روزرسانی تجمیعی (CU) ارائه نمی‌شد.
پایان پشتیبانی گسترده (Extended End Date): یعنی انتشار وصله‌های امنیتی (SU) نیز متوقف می‌شد، مگر در موارد خاص.
اما در نسخه جدید، Exchange Server SE از سیاست جدیدی به نام Modern Lifecycle Policy (سیاست چرخه عمر مدرن) پیروی خواهد کرد (که توضیحات آن در اینجا آمده است).
این سیاست تاریخ‌های پایان پشتیبانی مشخص و ثابت ندارد، بلکه قوانین زیر را دنبال می‌کند:
اعلان تغییرات: حداقل ۳۰ روز پیش از اعمال هر تغییری که ممکن است باعث اختلال جدی در استفاده عادی از محصول شود، به کاربران اطلاع داده می‌شود.
اعلان پایان پشتیبانی یا نیاز به مهاجرت: مایکروسافت حداقل ۱۲ ماه و تا ۳ سال زودتر پایان پشتیبانی از محصول را اطلاع‌رسانی خواهد کرد.
با توجه به اینکه Exchange Server SE قرار است آخرین نسخه محلی (on-premises) از Exchange باشد، احتمال زیاد تنها گزینه مهاجرت در آینده، رفتن به Exchange Online یا انتخاب جایگزینی برای Microsoft خواهد بود.
🟢تغییرات دیگر
سایر تغییرات قابل توجهی که در Exchange Server SE اعمال خواهند شد عبارت‌اند از:
پروتکل احراز هویت پیش‌فرض از NTLMv2 به Kerberos تغییر خواهد کرد.
پروتکل PowerShell از راه دور (Remote PowerShell یا RPS) به تدریج کنار گذاشته خواهد شد.
در CU1 همچنان پشتیبانی می‌شود، اما پس از آن باید به Admin API مهاجرت کنید که مجموعه‌ای از APIهای مبتنی بر REST خواهد بود.
این موضوع برای مدیران Exchange Online آشناست، اما کسانی که به PowerShell در محیط‌های محلی وابسته‌اند باید اسکریپت‌های خود را به‌طور قابل توجهی به‌روزرسانی کنند.
ویژگی Outlook Anywhere نیز از CU1 به بعد کنار گذاشته خواهد شد.
🟢ویژگی‌های جدید چطور؟
اگر دقیق به فهرست ویژگی‌ها نگاه کنید، متوجه می‌شوید که بزرگ‌ترین تغییر، مربوط به مدل قیمت‌گذاری است.
هیچ تغییر مهمی در نقش‌های سرور (Server Roles) یا عملکردهای اساسی دیده نمی‌شود.
در مورد قابلیت‌های جدید، انتظار می‌رود Exchange Server SE برخی ویژگی‌های نیمه‌جدید را از نسخه آنلاین خود (Exchange Online) به ارث ببرد.
🟢Exchange Server SE دقیقاً چه هدفی را دنبال می‌کند؟
دو هدف اصلی این نسخه:
پشتیبانی از محیط‌های هیبریدی بدون نیاز به جابجایی مداوم صندوق‌های پستی بین سرورهای داخلی.
ارائه راهکار Exchange در محل (on-premises) برای سازمان‌هایی که یا نمی‌خواهند، یا به دلایل قانونی/امنیتی نمی‌توانند داده‌های خود را در فضای ابری نگه دارند.
🟢چه گزینه‌هایی دارید؟
اگر سازمان شما حتی حداقلی از مدیریت ریسک دارد، استفاده از زیرساخت قدیمی دیگر گزینه‌ای قابل قبول نیست.
بنابراین اگر همچنان Exchange محلی در شبکه‌تان دارید، گزینه‌های پیش روی شما:
مهاجرت به Exchange Online تا قبل از ۱۴ اکتبر ۲۰۲۵. (درباره این تاریخ در ادامه توضیح داده خواهد شد)
مهاجرت به Exchange Server 2019 هرچه سریع‌تر، سپس انجام ارتقای درجا (in-place upgrade) به SE.
مهاجرت سنتی (Legacy Migration) از Exchange 2016 به Exchange Server SE به محض انتشار آن.
🟢چرا باید زودتر برای مهاجرت از Exchange 2016 یا 2019 برنامه‌ریزی کرد؟
چون هر دو نسخه در آستانه پایان پشتیبانی (End of Life) هستند.
اگر به‌موقع اقدام نشود، سازمان شما با مشکلات امنیتی، فنی و قانونی جدی روبرو خواهد شد.
🟢پایان عمر Exchange 2016 و 2019
عبارت "پایان عمر" (End of Life) به‌طور معمول به معنی پایان پشتیبانی گسترده (Extended Support) برای محصولات مایکروسافت است که تحت سیاست چرخه عمر ثابت (Fixed Lifecycle Policy) قرار دارند.
در این مرحله، دیگر هیچ‌گونه به‌روزرسانی امنیتی برای محصول منتشر نمی‌شود و حفظ امنیت سیستم به‌مراتب سخت‌تر خواهد شد.
هر دو نسخه Exchange Server 2016 و 2019 در یک تاریخ به پایان عمر خود می‌رسند
🟢یک فشار دیگر به سمت فضای ابری
مایکروسافت سال‌هاست که با روش‌های مختلف سعی دارد سازمان‌ها را از سرورهای قدیمی Exchange دور کند.
یکی از این روش‌ها، سیستم محدودکننده بر اساس انتقال (Transport-based Enforcement System) است؛ سیستمی که باعث کند یا مسدود شدن ارسال ایمیل‌ها از سرورهای آسیب‌پذیر قدیمی می‌شود.
با آمدن نسخه Subscription Edition از Exchange Server، دیگر نیازی به تعویض مداوم نسخه‌ها نیست و فرآیند به‌روزرسانی بسیار ساده‌تر شده است.
اما در عین حال، کاملاً مشخص است که Exchange Online و سرویس‌های ابری متصل به آن، زودتر از نسخه‌های محلی به‌روزرسانی‌های امنیتی و قابلیت‌های جدید را دریافت می‌کنند.
و حالا که Exchange Server به یک سرویس اشتراکی تبدیل شده، هزینه نگهداری زیرساخت‌های محلی بیشتر از همیشه خواهد بود.
یعنی حالا دیگر دلیل چندانی برای ماندن در فضای محلی باقی نمی‌ماند.
Exchange Server Subscription Edition (SE) نسخه جدیدی از نرم‌افزار Exchange Server است که برای مدیریت ایمیل‌ها و ارتباطات در سازمان‌ها طراحی شده. برخلاف نسخه‌های قبلی که به صورت خرید یک‌باره ارائه می‌شد، این نسخه به صورت اشتراکی عرضه می‌شود، به این معنی که سازمان‌ها باید هزینه اشتراک سالانه پرداخت کنند.
این نسخه برای سازمان‌هایی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند به فضای ابری مهاجرت کنند، گزینه‌ای مناسب است و در عین حال قابلیت‌هایی برای تعامل با فضای ابری مانند Exchange Online را فراهم می‌کند. همچنین، ارتقای آن به نسخه‌های جدیدتر آسان‌تر شده و مدیران سیستم می‌توانند بدون نیاز به مهاجرت‌های پیچیده، سیستم‌های خود را به‌روز کنند.
در کل، Exchange Server SE به‌عنوان یک راه‌حل محلی برای سازمان‌ها باقی می‌ماند و ویژگی‌های جدید و به‌روزرسانی‌های منظم را فراهم می‌آورد.
