مایکروسافت نسخه جدید SQL Server 2025 را در تاریخ 19 نوامبر 2024 و در کنفرانس Microsoft Ignite منتشر کرد. با این نسخه (که در حال حاضر در حالت پیش‌نمایش است)، SQL Server اکنون به یک پایگاه داده آماده برای هوش مصنوعی تبدیل شده است. علاوه بر افزودن قابلیت‌های جدید هوش مصنوعی که نیاز امروز است، مایکروسافت چندین سرویس خود را برای بهبود اتوماتیک‌سازی و عملکرد ادغام کرده است. SQL Server 2025 همچنین با ویژگی‌های امنیتی برتر همراه است که شامل بهبود مدیریت اعتبارنامه‌ها، انطباق و قابلیت‌های حسابرسی می‌شود.
برخی از ویژگی‌های مهم عبارتند از:
- هوش مصنوعی داخلی
- امنیت و عملکرد بهبود یافته
- یکپارچگی با Microsoft Azure Arc و Fabric
بیایید ویژگی‌های مهم پایگاه داده SQL Server 2025 آماده برای هوش مصنوعی در سطح سازمانی را به طور مفصل بررسی کنیم.
✅هوش مصنوعی داخلی
با SQL Server 2025، قابلیت‌های هوش مصنوعی اکنون در خود پایگاه داده با Azure OpenAI و سایر خدمات هوش مصنوعی ادغام شده است. بنابراین، نیازی به کدنویسی خاص یا منطق برای یکپارچه‌سازی خدمات خارجی مختلف نیست و همه چیز می‌تواند در خود پایگاه داده انجام شود. با استفاده از مدیریت مدل‌های هوش مصنوعی در داخل موتور SQL، شما می‌توانید مدل‌های هوش مصنوعی را از طریق REST APIها به جریان کاری پایگاه داده وارد کنید. این ویژگی می‌تواند در حوزه‌های مختلفی مانند بهداشت و درمان، خدمات مالی، تولید و خرده‌فروشی برای پردازش داده‌های عظیم به صورت کارآمد و یافتن الگوهای دقیق بسیار مفید باشد.
نسخه جدید تمرکز خود را بر بهبود نتایج جستجو و ساده‌سازی RAG (تولید تقویت‌شده با بازیابی) با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مختلف قرار داده است.
با معرفی نوع داده برداری (vector)، مایکروسافت SQL Server را فراتر از پایگاه داده‌های ساختار یافته سنتی برده است. با استفاده از این نوع داده جدید به نام «بردار»، کاربران می‌توانند داده‌ها را به صورت بردار ذخیره کرده و جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی را بر روی داده‌های SQL انجام دهند.
برخی از مثال‌های داده‌های برداری می‌تواند شامل تصاویر (ذخیره‌شده به‌عنوان مجموعه‌ای از مقادیر برداری)، متن‌های طولانی مانند محتوای صفحات وب و سایر رسانه‌ها باشد.
✅چگونه ذخیره‌سازی داده‌ها به‌عنوان بردار کمک می‌کند؟
یک مثال ساده را در نظر بگیرید: اگر بخواهید برای بار دوم به یک وب‌سایت مراجعه کنید، می‌خواهید وب‌سایت ترجیحات شما را که هنگام بازدید اول تنظیم کرده‌اید، به خاطر بسپارد. به عنوان مثال، ممکن است بخواهید یک ژانر خاص خبری (مثلاً ورزش) در فید خبری شما نمایش داده شود و علاقه‌ای به دیدن اخبار دیگر مانند آشپزی نداشته باشید. حالا، بر اساس این ترجیحات، اپلیکیشن خبری اخبار مشابهی را به شما پیشنهاد خواهد داد. اگر داده‌ها به‌عنوان بردار ذخیره شده باشند، برای پایگاه داده کارآمدتر خواهد بود که آیتم‌های مشابه به ترجیحات شما را جستجو کرده و پیشنهاد دهد.
همچنین می‌توانید از بردارها و ایندکس‌های داخلی برای انجام جستجوهای هیبریدی استفاده کنید. SQL Server از DiskANN برای انجام جستجوی برداری با کیفیت بالا استفاده می‌کند که از تکنیک ANN (جستجوی همسایه نزدیک تقریبی) برای یافتن نزدیک‌ترین تطابق رشته جستجوی ورودی استفاده می‌کند.
نه تنها جستجوی برداری، بلکه می‌توانید جستجوهای هیبریدی، یعنی جستجوی ترکیب شده متن و تصاویر (با دادن هر دو ورودی متن و بردار)، انجام دهید که پاسخ‌هایی ارائه می‌دهد که از نظر معنایی بیشتر مناسب هستند. این نتایج با جستجوی ساده کلمات کلیدی قابل دستیابی نیستند. SQL Server 2025 از یکپارچگی با LangChain، Semantic Kernel و Entity Framework Core پشتیبانی می‌کند.
یکی دیگر از بهبودهای قابل توجه در SQL Server 2025، بهبودهای اعمال‌شده بر T-SQL است. T-SQL یا Tract-SQL می‌تواند به‌عنوان یک گسترش از SQL برای انجام کارهای پیچیده در نظر گرفته شود. این شامل قابلیت‌هایی مانند دستورات کنترلی، رویه‌های ذخیره‌شده، توابع داخلی و غیره است. این ویژگی‌ها کار برنامه‌نویسان را برای انجام کارهای پیچیده آسان‌تر می‌کنند. برای مثال، T-SQL دارای تابعی به نام datediff() است که به شما کمک می‌کند تفاوت بین دو تاریخ را در خود SQL Server پیدا کنید. این منطق باید قبلاً در سطح کد نوشته می‌شد. انجام این عملیات‌ها در سطح پایگاه داده کارآمدتر است.
✅پس، چه بهبودهایی در T-SQL ایجاد شده است که کار با مدل‌ها و خدمات هوش مصنوعی را از خود SQL Server آسان‌تر می‌کند؟
حالا می‌توانید برداشت‌ها و بخش‌های متنی را به‌طور مستقیم با استفاده از دستورات T-SQL تولید کنید. شما می‌توانید از طریق رویه‌ها یا توابع ذخیره‌شده T-SQL، مستقیماً نقاط انتهایی REST خارجی را فراخوانی کنید با استفاده از دستور sp_invoke_external_rest_endpoint. قبلاً باید از محیط SQL خارج می‌شدید و کد می‌نوشتید تا خدمات خارجی را یکپارچه کنید. برای مثال، اگر بخواهید قیمت سهام روز را از یک سرویس شخص ثالث دریافت کنید، می‌توانید به سادگی API را با این دستور فراخوانی کرده و پاسخ را دریافت کنید، و همه این‌ها در خود پایگاه داده انجام می‌شود.
EXEC sp_invoke_external_rest_endpoint
@endpoint = @apiUrl,
@method = N'GET',
@headers = N'{"Content-Type": "application/json"}',
@response = @response OUTPUT;
شما می‌توانید سپس پاسخ را بدون نیاز به رفت و برگشت بین لایه کسب‌وکار و پایگاه داده، در جریان کاری SQL یکپارچه کنید.
SQL Server 2025 همچنین یکپارچگی GraphQL را از طریق Data API Builder معرفی می‌کند. این بدان معناست که Data API Builder می‌تواند به‌طور خودکار یک اسکیمای GraphQL با پرس‌وجوها و فیلدهای مورد نیاز تولید کند. به عنوان مثال، اگر فقط یک موجودیت پایگاه داده مانند "مشتری" را به‌عنوان یک موجودیت GraphQL فعال کنید، سازنده اسکیمای پایه را تولید می‌کند - نوع پرس‌وجوهای خواندن، به‌عنوان مثال دریافت همه جزئیات مشتری، دریافت یک مشتری با استفاده از فیلد شناسه، و پرس‌وجوهای نوشتن، مانند ایجاد، به‌روزرسانی یا حذف مشتری بر اساس شناسه. به این ترتیب، می‌توانید به‌راحتی فیلدها را در پرس‌وجوهای GraphQL خود اضافه، حذف یا اصلاح کنید بدون اینکه نیازی به تغییر پیاده‌سازی در بخش پشتی (Backend) داشته باشید.
همانطور که می‌بینید، یکپارچگی هوش مصنوعی در داخل موتور SQL مزایای زیادی برای انجام عملیات پیچیده جستجو، تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و شناسایی الگوها فراهم می‌کند.
✅امنیت و عملکرد پیشرفته
SQL Server 2025 با ویژگی‌های امنیتی و عملکردی زیادی همراه است، از جمله رمزگذاری داده‌ها، کنترل دسترسی مبتنی بر نقش، ماسک‌کردن داده‌ها، حسابرسی، انطباق و بسیاری دیگر.
SQL Server 2025 با Microsoft Entra، راه‌حل مدیریت هویت و دسترسی برای امنیت بیشتر، یکپارچه شده است. این امکان را می‌دهد تا مکانیزم‌های تایید هویت قوی مانند احراز هویت چندعاملی، کنترل دسترسی مبتنی بر نقش، سیاست‌های دسترسی مشروط و اتصالات امن در تمام زمان‌ها برقرار باشد. اصول Zero Trust از Microsoft Entra اکنون در SQL Server 2025 یکپارچه شده است، بنابراین هر درخواست دسترسی احراز هویت، مجاز و رمزنگاری می‌شود.
علاوه بر این، با استفاده از Managed Service Identity (MSI)، SQL Server می‌تواند اتصالات خروجی را بدون نیاز به وارد کردن اعتبارنامه‌های سخت‌افزاری احراز هویت کند و این کار موجب کاهش انتشار اعتبارنامه‌ها می‌شود. این ویژگی به‌ویژه زمانی مفید است که بخواهید عملیاتی خروجی از نمونه SQL Server خود انجام دهید، مانند فراخوانی یک API شخص ثالث، بدون اینکه اعتبارنامه‌های خود را افشا کنید. انجام این کار بسیار ساده است. شما می‌توانید Azure Arc را برای نمونه SQL Server خود فعال کنید، MSI را از طریق پورتال Azure پیکربندی کرده و عملیات خروجی مورد نیاز را انجام دهید.
برای بهبود عملکرد، مایکروسافت بهینه‌سازی پیشرفته پرس‌وجو و اجرای بهینه‌سازی عملکرد پرس‌وجو را معرفی کرده است. SQL Server می‌تواند بر اساس مقادیر پارامتر زمان اجرای ارائه‌شده توسط مشتری، طرح اجرایی بهینه را انتخاب کند با استفاده از Optional Parameter Plan Optimization (OPPO). در بیشتر موارد، یک طرح اجرایی واحد (کش‌شده) همیشه ممکن است بهینه‌ترین نباشد (مشکل پارامتر شناسی بد). OPPO هدف دارد این مشکل را با انتخاب بهترین طرح به‌طور پویا برای یک مجموعه از مقادیر پارامترها حل کند. این بهبود عملکرد را به همراه دارد و منجر به استفاده کارآمدتر از منابع پایگاه داده می‌شود.
✅چندین بهبود عملکردی دیگر در SQL Server 2025 وجود دارد:
- آمار ذخیره‌شده روی نسخه‌های ثانویه - این باعث می‌شود تا از از دست رفتن آمار به دلیل راه‌اندازی مجدد یا خرابی جلوگیری شود.
- بهبودهای پردازش در حالت دسته‌ای - این بدین معناست که چندین ردیف می‌توانند همزمان پردازش شوند، که منجر به اجرای سریع‌تر پرس‌وجو و کاهش استفاده از CPU می‌شود.
- بهبودهای ایندکس‌گذاری columnstore - فشرده‌سازی بهتر و اجرای سریع‌تر پرس‌وجو، این امکان را برای تجزیه‌و‌تحلیل پیچیده داده‌ها و پردازش حجم زیادی از داده‌ها فراهم می‌کند و SQL Server 2025 را به یک پایگاه داده حیاتی تبدیل می‌کند.
- معاملات همزمان - SQL Server 2025 شناسه تراکنش (TID) و Lock After Qualification (LAQ) را معرفی کرده است تا از مسدود شدن تراکنش‌های همزمان جلوگیری کند. با استفاده از TID، SQL Server می‌تواند قفل‌ها را به‌طور مؤثرتر مدیریت کرده و منجر به کاهش تقاضای قفل و پردازش سریع‌تر تراکنش‌ها شود. به‌طور مشابه، قفل‌ها تنها زمانی که نیاز باشد گرفته می‌شوند و این کار موجب کاهش مسدود شدن یا تأخیر در سایر تراکنش‌ها و بهبود عملکرد کلی تراکنش‌های همزمان می‌شود.
SQL Server 2025 همچنین قابلیت بومی برای پخش رویداد تغییرات در زمان واقعی معرفی می‌کند. این ویژگی به پایگاه داده این امکان را می‌دهد که تغییرات داده‌ها و ساختارها را به‌صورت نزدیک به زمان واقعی به پلتفرم‌های پخش رویداد مانند Azure Event Hubs و Kafka منتشر کند. با گرفتن و پخش تغییرات در لحظه، SQL Server 2025 تجزیه‌و‌تحلیل و تصمیم‌گیری در زمان واقعی را ممکن می‌سازد و بینش‌ها و اقدام‌های فوری را ارائه می‌دهد. این ویژگی می‌تواند در سناریوهایی مانند به‌روزرسانی خودکار موجودی هنگام خرید یا به‌روزرسانی داشبوردها در زمان واقعی برای ارائه بینش‌های فروش در روز یا ساعت مفید باشد.
SQL Server 2025 همچنین پیاده‌سازی الگوهای CQRS (Command Query Responsibility Segregation) را تسهیل می‌کند، که به جداسازی بهتر عملیات خواندن و نوشتن کمک کرده و عملکرد و مقیاس‌پذیری را بهبود می‌بخشد.
✅یکپارچگی با Microsoft Azure Arc و Fabric
شعار مایکروسافت – "پایگاه داده آماده برای هوش مصنوعی از زمین تا ابر" همه‌چیز را بیان می‌کند.
خواه نمونه SQL Server شما در محل باشد، در ابر باشد یا هر جای دیگر، با یکپارچه‌سازی آن با Azure Arc، می‌توانید SQL Server خود را از یک مکان مدیریت کنید. همچنین می‌توانید نمونه‌های خود را در محیط‌های ترکیبی اجرا کنید، برای مثال با اتصال پایگاه داده محلی خود به خدمات ابری! Azure Arc همچنین امنیت، انطباق و بهینه‌سازی منابع را مدیریت می‌کند.
بیایید یک مثال ساده از یک زنجیره خرده‌فروشی برای توضیح این موضوع بیاوریم. فرض کنید این زنجیره حدود 10 فروشگاه در مکان‌های مختلف دارد که هرکدام یک نمونه SQL Server محلی، مدیریت موجودی و داده‌های مشتری را دارند. برای تجزیه‌و‌تحلیل و گزارش‌دهی، شما همچنین خدمات ابری دارید. حالا، مدیریت تمام 10 فروشگاه می‌تواند چالش‌هایی ایجاد کند، مگر اینکه شما – Azure Arc داشته باشید – یک پلتفرم متمرکز و یکپارچه برای مدیریت تمام 10 فروشگاه به‌صورت مرکزی. شما می‌توانید سیاست‌های امنیتی یکسان، به‌روزرسانی‌ها، تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها به‌صورت متمرکز، یکپارچه‌سازی داده‌های زمان واقعی و بهینه‌سازی منابع را اعمال کنید.
Microsoft Fabric یک پلتفرم داده یکپارچه است که مجموعه‌ای از خدمات از جمله مهندسی داده‌ها، Data Factory، Data Science، تجزیه‌و‌تحلیل زمان واقعی، انبار داده‌ها و پایگاه‌های داده را با هم ترکیب می‌کند. Fabric نیاز به فرایندهای ETL گسترده را از بین می‌برد و امکان تجزیه‌و‌تحلیل نزدیک به زمان واقعی را فراهم می‌آورد. با یکپارچگی SQL Server، می‌توانید برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را مستقیماً در داخل نمونه SQL Server خود بسازید.
برای مثال، شما می‌خواهید روند خرید مشتریان را برای یک بازه زمانی خاص از روز تجزیه‌و‌تحلیل کنید. داده‌ها در SQL Server 2025 ثبت می‌شود و Microsoft Fabric می‌تواند جریان‌های داده زمان واقعی را پردازش کند، با مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی یکپارچه شود تا تجزیه‌و‌تحلیل مورد نیاز را ارائه دهد و گزارش‌ها و داشبوردها را به‌طور آنی تولید کند.
خلاصه
در این مقاله، ویژگی‌های مهم معرفی‌شده در SQL Server 2025 را بررسی کردیم، با تمرکز ویژه بر آمادگی آن برای هوش مصنوعی. تمام این ویژگی‌ها بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسند و پتانسیل انقلابی در مدیریت پایگاه داده‌ها دارند. یکپارچه‌سازی خدمات مختلف Azure با SQL Server باعث ارتقای قابلیت‌های پایگاه داده بیشتر از هر زمان دیگری می‌شود و جریان‌های کاری یکپارچه از ابتدا تا انتها را فراهم می‌آورد، که باعث افزایش بهره‌وری توسعه‌دهندگان و بهبود عملکرد کلی برنامه‌ها می‌شود.
برخی از ویژگی‌های محتمل عبارتند از:
✅یکپارچگی با سرویس‌های ابری:
SQL Server 2025 نه تنها ویژگی‌هایی برای عملکرد بهتر در محیط‌های محلی دارد، بلکه به صورت یکپارچه با سرویس‌های ابری از جمله Microsoft Azure Arc و Azure Fabric کار می‌کند. این یکپارچگی، مدیریت داده‌ها را در محیط‌های ترکیبی (hybrid) ساده‌تر می‌کند و به شما این امکان را می‌دهد که داده‌ها و پایگاه‌های داده را در هر جایی که باشند، به طور مؤثری مدیریت کنید.
✅تمرکز بیشتر بر روی تحلیل داده‌ها:
با معرفی قابلیت‌هایی مانند جستجوهای برداری و پشتیبانی از مدل‌های AI، SQL Server 2025 به تحلیل‌های داده‌ای و شناسایی الگوهای پیچیده‌تر کمک می‌کند. این ویژگی‌ها به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهند تا حجم بالای داده‌ها را به سرعت پردازش کرده و از آن‌ها تحلیل‌های دقیق‌تری استخراج کنند.
✅بهبود تعامل با توسعه‌دهندگان:
SQL Server 2025 ابزارهای جدیدی برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند تا راحت‌تر با پایگاه داده تعامل داشته باشند. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به بهبود T-SQL و پشتیبانی از GraphQL اشاره کرد که باعث می‌شود کار با داده‌ها ساده‌تر و سریع‌تر شود.
✅دسترس‌پذیری و پایداری بالاتر:
SQL Server 2025 با بهبودهای در زمینه بازیابی از خرابی‌ها و پردازش‌های همزمان، پایداری بیشتری در محیط‌های تجاری فراهم می‌آورد. همچنین ویژگی‌هایی مانند DiskANN برای جستجوی برداری و بهبودهایی در پردازش دسته‌ای و همزمانی تراکنش‌ها، باعث کاهش تاخیر و افزایش توان عملیاتی می‌شود.
✅توجه به امنیت و مدیریت هویت:
علاوه بر بهبودهای فنی در امنیت، SQL Server 2025 با ادغام با Microsoft Entra و سیاست‌های Zero Trust، یک لایه امنیتی قدرتمندتر به همراه کنترل دسترسی مبتنی بر نقش و احراز هویت چندعاملی (MFA) فراهم می‌کند. این به خصوص برای سازمان‌هایی که نیاز به محافظت از داده‌های حساس دارند، بسیار مهم است.
این ویژگی‌ها و تغییرات به طور کلی SQL Server 2025 را به یک پایگاه داده پیشرفته و هوش‌مصنوعی‌محور تبدیل می‌کنند که می‌تواند نیازهای مدرن‌تر کسب‌وکارها و سازمان‌ها را برآورده کند.
