هیچ چیزی کامل نیست و Exchange Server نیز از این قاعده مستثنی نیست.
همان‌طور که می‌دانیم، Microsoft Exchange Server یک سرویس ایمیل پرکاربرد است که بستری برای مدیریت و سازماندهی ارتباطات ایمیلی در کسب‌وکارها و سازمان‌ها فراهم می‌کند. این سرویس با اینکه یکی از محصولات فنی پیشرفته‌ی مایکروسافت است، اما همچنان بسیاری از کاربران هنگام استفاده از آن با خطاهایی روبرو می‌شوند.
در برخی شرایط، کاربران Exchange Server با خطایی مواجه می‌شوند با این عنوان:
«ارتباط با Exchange Server در دسترس نیست».
این خطا می‌تواند آزاردهنده باشد، چراکه ممکن است کاربران را از دسترسی به ایمیل‌ها و اطلاعات مهم ذخیره‌شده روی سرور باز دارد.
در این مقاله، به بررسی دلایل بروز خطای "Exchange Server در دسترس نیست" می‌پردازیم و چندین روش برای رفع آن ارائه خواهیم داد.
اگر شما هم با این خطا مواجه شده‌اید، تا پایان این مطلب همراه باشید تا بتوانید مشکل را برطرف کنید.
علل بروز خطای "Exchange Server در دسترس نیست"
خطای "ارتباط با Exchange Server در دسترس نیست" می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که شامل موارد زیر است:
مشکلات شبکه: ممکن است سرور به‌دلیل مشکلات شبکه مانند اختلال در DNS، قطعی اتصال، یا محدودیت‌های فایروال در دسترس نباشد. همچنین تنظیمات LAN خود را بررسی کنید.
نگهداری یا به‌روزرسانی سرور: گاهی سرور به‌دلیل عملیات نگهداری یا ارتقاء موقتاً از دسترس خارج می‌شود.
مشکلات نرم‌افزاری: وجود خطا در نرم‌افزار Exchange Server یا پایگاه‌داده خراب می‌تواند باعث عدم دسترسی به سرور شود.
مشکلات سخت‌افزاری: نقص یا خرابی در سخت‌افزار سرور ممکن است باعث قطع دسترسی به آن گردد.
تداخل با نرم‌افزارهای جانبی: اگر برنامه‌های شخص ثالث با تنظیمات شما سازگار نباشند، احتمال بروز خطاهای مشابه بین سرور و کلاینت افزایش می‌یابد.
افزونه‌های Outlook: هرچند افزونه‌های Outlook ممکن است تجربه کاری را بهبود ببخشند (مانند بررسی گرامر و...)، اما برخی افزونه‌های ناسازگار یا معیوب می‌توانند باعث ایجاد اختلال و بروز چنین خطاهایی در اتصال به Exchange Server شوند.
راهکارهای تأییدشده برای رفع خطای «Exchange Server در دسترس نیست»
در ادامه چند روش دستی و راه‌حل جایگزین برای رفع این خطا ارائه شده است. آن‌ها را امتحان کنید و ببینید کدام یک برای شما مؤثر است.
✅روش اول: بررسی اتصال شبکه
اولین قدم، بررسی اتصال شبکه بین کامپیوتر شما و Exchange Server است. مطمئن شوید که سیستم شما به شبکه متصل است و هیچ مشکلی در اتصال وجود ندارد. همچنین بررسی کنید که IP معتبر دارید و کامپیوتر شما می‌تواند با Exchange Server ارتباط برقرار کند. در صورت وجود هرگونه مشکل شبکه‌ای، با مدیر شبکه تماس بگیرید. همچنین، حتما بررسی کنید که آیا سرور در حال نگهداری یا بروزرسانی نبوده است.
✅روش دوم: راه‌اندازی مجدد Exchange Server
گاهی ممکن است سرور به‌طور موقت یا در زمان نگهداری از دسترس خارج شود. در این موارد، راه‌اندازی مجدد سرور می‌تواند مشکل را برطرف کند. برای این کار:
با دسترسی مدیر (Administrator) وارد سرور شوید.
کلیدهای
Windows + Rرا فشار دهید، سپس در پنجره Run، عبارتservices.mscرا وارد کرده و Enter بزنید.سرویس Microsoft Exchange Information Store را پیدا کرده و روی آن راست‌کلیک کنید.
گزینه Restart را انتخاب نمایید.
✅روش سوم: بررسی وضعیت سرویس‌های Exchange
یکی دیگر از دلایل بروز خطای عدم دسترسی به Exchange Server می‌تواند اجرای ناقص یا متوقف بودن برخی سرویس‌های Exchange باشد. برای بررسی وضعیت سرویس‌ها:
با دسترسی Administrator وارد سرور شوید.
با زدن
Windows + Rو وارد کردنservices.mscپنجره Services را باز کنید.سرویس Microsoft Exchange Information Store را پیدا کرده و مطمئن شوید که در حال اجراست.
سایر سرویس‌های مهم مانند:
Microsoft Exchange Transport
Microsoft Exchange Mailbox Assistants
Microsoft Exchange Active Directory Topology
را نیز بررسی کرده و از فعال بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
✅روش چهارم: ویرایش مقدار رجیستری (Registry Value)
در برخی موارد مشاهده شده که مقدار نادرست در رجیستری باعث بروز خطای «Exchange Server در دسترس نیست» شده است.
برای تغییر مقدار رجیستری، مراحل زیر را دنبال کنید:
کلیدهای Windows + R را فشار دهید تا پنجره Run باز شود.
عبارت Regedit را وارد کرده و روی OK کلیک کنید تا وارد محیط Registry Editor شوید.
یک پنجره‌ی اجازه (Permission) باز می‌شود؛ با کلیک روی Yes اجازه دسترسی را بدهید.
سپس پنجره‌ی Registry Editor باز خواهد شد؛ مسیر زیر را دنبال کنید:
HKEY_Current_User >> Software
مراحل زیر را دنبال کنید:
به مسیر زیر بروید:Microsoft >> Office >> Outlook >> RPC
سپس روی زبانه File کلیک کرده و مسیر زیر را دنبال کنید:
Edit >> New >> DWORD
متن زیر را وارد کنید:DefConnectOpts و سپس Enter بزنید.
روی DefConnectOpts راست‌کلیک کرده و گزینه Modify را انتخاب کنید.
در نهایت، مقدار را برابر ۰ قرار دهید و روی OK کلیک کنید.
✅روش ۵: بررسی تنظیمات فایروال و آنتی‌ویروس
گاهی تنظیمات فایروال یا آنتی‌ویروس می‌توانند دسترسی به Exchange Server را مسدود کنند و باعث بروز خطای عدم دسترسی شوند.
تنظیمات فایروال را بررسی کنید تا مطمئن شوید پورت‌های Exchange Server باز هستند.
همچنین تنظیمات آنتی‌ویروس را چک کنید تا مطمئن شوید فایل‌های Exchange Server در لیست قرنطینه یا بلاک‌شده قرار نگرفته‌اند.
✅روش ۶: بررسی تنظیمات DNS و پاک‌سازی کش DNS (Flush DNS)
تنظیمات نادرست DNS نیز ممکن است موجب خطای «Exchange Server در دسترس نیست» شود.
مطمئن شوید که Exchange Server در لیست سرورهای DNS قرار دارد و تنظیمات DNS صحیح هستند.
برای بررسی تنظیمات DNS:
از منوی Start، عبارت cmd را تایپ کرده و وارد خط فرمان شوید.
در آنجا می‌توانید دستوراتی برای بررسی و پاک‌سازی کش DNS وارد کنید، مانند:
ipconfig /flushdns
آن را به صورت Run as administrator اجرا کنید. برای این کار، روی آن راست‌کلیک کرده و گزینه‌ی Run as administrator را انتخاب نمایید.
در مرحله‌ی بعد، پنجره‌ی Command Prompt باز خواهد شد.
در این پنجره، دستور زیر را تایپ کنید:
ipconfig /flushdns
پنجره‌ی Command Prompt را ببندید و بررسی کنید که آیا خطا برطرف شده است یا خیر.
✅روش ۷: نصب مجدد Exchange Server
اگر هیچ‌یک از روش‌های قبلی کارساز نبود، ممکن است نیاز باشد که Exchange Server را دوباره نصب کنید.
پیش از این کار، حتماً از تمامی داده‌های Exchange خود نسخه‌ی پشتیبان تهیه نمایید.
برای نصب مجدد Exchange Server مراحل زیر را دنبال کنید:
با حساب کاربری Administrator وارد سرور Exchange شوید.
از طریق Control Panel، نرم‌افزار Exchange Server را حذف نصب (Uninstall) کنید.
سرور را ریستارت نمایید.
نرم‌افزار Exchange Server را دوباره نصب کنید.
داده‌های Exchange خود را از نسخه‌ی پشتیبان بازیابی نمایید.
این‌ها روش‌های دستی بودند که می‌توانید برای رفع خطای «Exchange Server در دسترس نیست» به کار ببرید.
علاوه بر این، می‌توانید از ابزارهای خودکار استفاده کنید که توسط MVPهای مایکروسافت برای مدیران Exchange توصیه شده‌اند.
✅روش ۸: حذف پروفایل قدیمی Outlook و ساخت یک پروفایل جدید
وارد Control Panel شوید و گزینه‌ی Mail (Microsoft Outlook) را انتخاب کنید.
در بخش Profile، گزینه‌ی Show Profiles (نمایش پروفایل‌ها) را انتخاب کنید.
پروفایل مورد نظر را انتخاب کرده و روی Remove (حذف) کلیک کنید.
با دنبال کردن مراحل بالا، می‌توانید به راحتی پروفایل قدیمی Outlook را حذف کنید. حالا برای ساخت یک پروفایل جدید، مراحل زیر را دنبال کنید:
از Control Panel، گزینه‌ی Mail (Microsoft Outlook) را انتخاب کرده و سپس Show Profiles را بزنید.
روی گزینه‌ی Add… کلیک کرده و سپس OK را بزنید.
- برای پروفایل جدید یک نام انتخاب کرده و روی OK کلیک کنید.
اطلاعات حساب ایمیل را وارد کرده و روی Next کلیک کنید.
گزینه‌ی Change Account Settings را تیک بزنید و سپس روی Next کلیک کنید.
یک پروفایل جدید Outlook ایجاد خواهد شد؛ حالا بررسی کنید که آیا خطای Exchange Server Unavailable حل شده است یا نه.
✅روش 9: بررسی سطح دسترسی فایل داده Outlook
در برخی موارد، مشاهده شده است که به دلیل سطح دسترسی فقط برای خواندن، کاربران با این مشکل مواجه می‌شوند. برای بررسی آن:
به مسیر درایو بروید: C:\Users\username\AppData\Local\Microsoft Outlook.
پوشه‌ی Outlook را انتخاب کرده و روی Properties کلیک کنید.
حالا بررسی کنید که آیا گزینه Read-only تیک خورده است یا نه. اگر تیک خورده بود، تیک آن را بردارید و روی OK کلیک کنید.
✅روش 10: شروع سرویس Microsoft Exchange Attendant
اگر مشکل در سمت سرور باشد، باید برای سرویس M.E.S. Attendant بررسی کنید. برای شروع سرویس M.E.S. Attendant مراحل زیر را دنبال کنید:
در کادر جستجو، عبارت Windows PowerShell را تایپ کنید (اجرای به‌عنوان مدیر).
در پنجره خدمات (Service Window) در پانل جزئیات (Details Pane)، سرویس Microsoft Exchange Attendant را پیدا کنید.
آن را شروع کنید.
✅روش 11: تعمیر پایگاه داده Exchange خراب
اگر پایگاه داده Exchange خراب باشد، می‌تواند باعث شود که سرور در دسترس نباشد. برای تعمیر پایگاه داده خراب Exchange مراحل زیر را دنبال کنید:
وارد سرور Exchange به‌عنوان مدیر شوید.
Exchange Management Shell را باز کنید.
دستور زیر را برای بررسی صحت پایگاه داده Exchange اجرا کنید:
- ESEUTIL /MH "C:\Program Files\Microsoft\Exchange Server\V15\Mailbox\Mailbox Database\Mailbox Database.edb"
- اگر پایگاه داده خراب بود، دستور زیر را برای تعمیر آن اجرا کنید:
- ESEUTIL /P "C:\Program Files\Microsoft\Exchange Server\V15\Mailbox\Mailbox Database\Mailbox Database.edb"
- پس از تعمیر پایگاه داده، دستور زیر را برای تجزیه و بازسازی آن اجرا کنید:
- ESEUTIL /D "C:\Program Files\Microsoft\Exchange Server\V15\Mailbox\Mailbox Database\Mailbox Database.edb"
سوالات متداول:
سوال 1: آیا احتمال دارد که زمان قطعی سرور Exchange دلیل خطای "سرور Exchange در دسترس نیست" باشد؟ پاسخ: زمانی که با خطای "سرور Exchange در دسترس نیست" مواجه می‌شویم، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که آیا سرور Exchange قطع شده است؟ بله، سرور Exchange ممکن است به ندرت دچار قطعی شود. اگر این وضعیت رخ دهد (برای تأیید به وب‌سایت رسمی مایکروسافت مراجعه کنید)، باید صبر کنید زیرا هیچ گزینه‌ای برای حل مشکل وجود ندارد.
سوال 2: چه مقداری باید در رجیستری وارد کنم اگر بخواهم مقدار موجود را به‌عنوان یک راه‌حل موقتی تغییر دهم؟ پاسخ: بهتر است مقدار "0" را به‌عنوان مقدار رجیستری وارد کنید. برای اطلاعات بیشتر، روش 4 را بررسی کنید.
سوال 3: آیا می‌توانم پیش‌نمایشی از داده‌های فایل EDB قبل از ذخیره آن در فرمت دیگری ببینم؟ پاسخ: بله، می‌توانید داده‌های فایل EDB را با گسترش پوشه مشاهده کنید. قبل از ذخیره آن در فرمت دیگری، می‌توانید داده‌ها را بررسی کنید.
برای رفع خطاهای رایج در Exchange Server، ابتدا باید اتصال شبکه را بررسی کنید و از درست بودن تنظیمات DNS و فایروال اطمینان حاصل کنید. همچنین، به‌روز بودن نرم‌افزار و پیکربندی سرور ضروری است. مشکلات پایگاه داده معمولاً نیاز به تعمیر دارند که می‌توان از ابزارهای مربوطه برای این کار استفاده کرد. تنظیمات امنیتی مانند فایروال و آنتی‌ویروس را نیز بررسی کنید تا مطمئن شوید که ارتباطات ضروری مسدود نشده‌اند. در نهایت، اگر سرور به درستی کار نمی‌کند، مشکلات سخت‌افزاری مثل خرابی دیسک یا حافظه می‌تواند علت باشد که باید بررسی و رفع شود.
