در عصر دیجیتال امروزی، استفاده از رایانه به بخشی اساسی از زندگی روزمره ما تبدیل شده است. از کارهای اساسی مانند مرور اینترنت گرفته تا کارهای پیچیده تر مانند ویرایش ویدیو، رایانه ها به ابزاری جدایی ناپذیر برای افزایش بهره وری و کارایی تبدیل شده اند. با پیشرفت تکنولوژی، سیستم عامل کامپیوترها نیز تکامل قابل توجهی یافته است. یکی از جنبه های حیاتی یک سیستم عامل نسخه بیت آن است که به توانایی آن در مدیریت داده ها در اندازه های خاص اشاره دارد. دو نسخه رایج بیتی 32 بیتی و 64 بیتی هستند که هر کدام دارای ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فرد خود هستند. در این مقاله به بررسی تفاوت های این دو نسخه از ویندوز، پرکاربردترین سیستم عامل می پردازیم و بررسی می کنیم که کدام گزینه برای کاربران بهتر است. علاوه بر این، در مورد اهمیت درک این تفاوت ها برای تصمیم گیری آگاهانه هنگام انتخاب مناسب ترین سیستم عامل برای نیازهای شما صحبت خواهیم کرد. پس بیایید وارد دنیای ویندوزهای 32 بیتی و 64 بیتی شویم و تعیین کنیم که کدام یک برتر است.
سیستم عامل 32 بیتی چیست؟
سیستم عامل 32 بیتی نوعی معماری CPU است که ظرفیت انتقال 32 بیت داده را دارد. این معماری به مقدار داده و اطلاعاتی که CPU میتواند به راحتی هنگام انجام یک عملیات پردازش کند، اشاره دارد. به عبارت دیگر، پردازنده 32 بیتی قادر است تا در هر سیکل پردازشی، 32 بیت داده را دریافت، پردازش و ارسال کند. این ویژگی تعیین میکند که چه میزان اطلاعات میتواند به طور همزمان در یک واحد زمانی معین توسط پردازنده مدیریت شود.
در دهه 1990 و اوایل دهه 2000، اکثر کامپیوترهای تولید شده به این معماری مجهز بودند. این دوره زمانی، دورهای بود که تکنولوژی پردازندههای 32 بیتی به اوج خود رسیده و استاندارد صنعت محسوب میشد. نرمافزارها و سیستمعاملهای متعددی نیز برای این معماری طراحی و بهینهسازی شده بودند. از جمله سیستمعاملهای محبوب آن زمان میتوان به ویندوز 95، ویندوز 98 و ویندوز XP اشاره کرد که همگی بر پایه معماری 32 بیتی توسعه یافته بودند.
یک بیت در رجیستر معمولاً میتواند به یک بایت منفرد ارجاع دهد. بنابراین، سیستمهای 32 بیتی قادر به آدرسدهی حدود 4،294،967،296 بایت (4 گیگابایت) رم هستند. این بدان معناست که حداکثر مقدار حافظهای که یک پردازنده 32 بیتی میتواند به آن دسترسی داشته باشد، حدود 4 گیگابایت است. با این حال، در عمل، محدودیت واقعی کمی کمتر از این مقدار و معمولاً حدود 3.5 گیگابایت است. این کاهش ظرفیت به این دلیل است که بخشی از فضای آدرسدهی توسط سیستم برای نگهداری مقادیر موقت و دیگر اطلاعات حیاتی که در حین اجرای برنامهها و سیستم عامل نیاز است، استفاده میشود. به عنوان مثال، آدرسهای مربوط به سختافزارهای جانبی، کشهای پردازنده و سایر منابع سیستمی نیز در همین فضای آدرسدهی قرار میگیرند.
علاوه بر محدودیتهای مذکور، معماری 32 بیتی در اجرای برنامههای پیچیده و نیازمند به منابع زیاد نیز با محدودیتهایی مواجه است. پردازندههای 32 بیتی نمیتوانند به طور همزمان با حجم بزرگی از دادهها کار کنند و به همین دلیل، برنامههای سنگین مانند نرمافزارهای طراحی گرافیکی، بازیهای با گرافیک بالا و برنامههای شبیهسازی علمی ممکن است عملکرد ضعیفتری روی این سیستمها داشته باشند.
با ورود به دهه 2010 و پیشرفت تکنولوژی، پردازندههای 64 بیتی به بازار آمدند و به تدریج جایگزین معماری 32 بیتی شدند. این پردازندهها توانایی آدرسدهی مقدار بسیار بیشتری از حافظه را دارند و میتوانند برنامههای پیچیدهتر و سنگینتر را با کارایی بالاتری اجرا کنند. از این رو، سیستمهای 64 بیتی به استاندارد جدید صنعت تبدیل شدند و بیشتر نرمافزارها و سیستمعاملها نیز به این معماری مهاجرت کردند.
سیستم عامل 64 بیتی چیست؟
پردازندههای ۶۴ بیتی به سیستمهای کامپیوتری اجازه میدهند تا دادهها و آدرسهای حافظه را با استفاده از ۶۴ بیت نمایش دهند که این امکان را برای آنها فراهم میکند که به حافظههای بزرگتری دسترسی داشته باشند. حداکثر ظرفیت حافظه قابل دسترسی توسط یک سیستم ۶۴ بیتی به اندازهای است که بسیار بیشتر از آنچه یک ایستگاه کاری متوسط نیاز دارد، بنابراین معمولاً استفاده از این مقدار حافظه به حداقل میرسد.
همچنین، این پردازندهها قابلیت دسترسی به حافظه بیش از ۴ گیگابایت را دارند، بنابراین در صورتی که یک سیستم دارای بیش از ۴ گیگابایت رم باشد، نیازمند استفاده از یک پردازنده ۶۴ بیتی میشود تا بتواند به کل حافظه دسترسی داشته باشد. در غیر این صورت، بخشی از حافظه غیر قابل دسترسی خواهد بود و نمیتوان از آن استفاده کرد.
برای این که ببینید آیا ویندوز ۶۴ بیتی روی ویندوز ۱۰ شما نصب شده است یا خیر، مراحل زیر را طی کنید:
به بخش تنظیمات بروید: میتوانید با کلیک بر روی دکمه Start و سپس انتخاب آیکون چرخدنده (Settings) به بخش تنظیمات دسترسی پیدا کنید.
وارد بخش سیستم شوید: در پنجره تنظیمات، گزینه “System” را انتخاب کنید.
گزینه درباره (About) را انتخاب نمایید: در منوی سمت چپ، به پایین بروید و گزینه “About” را کلیک کنید.
مشاهده نوع سیستم: در بخش “Device specifications” به دنبال گزینه “System type” بگردید. در کنار این گزینه، خواهید دید که آیا ویندوز شما ۳۲ بیتی است یا ۶۴ بیتی و همچنین نوع پردازنده (x86 برای ۳۲ بیت و x64 برای ۶۴ بیت) نمایش داده میشود.
مزایای ویندوز ۶۴ بیتی چیست؟
پشتیبانی از حافظه رم بیشتر: ویندوز ۶۴ بیتی میتواند از مقادیر بیشتری رم استفاده کند، در حالی که ویندوز ۳۲ بیتی به ۴ گیگابایت رم محدود است. این به شما اجازه میدهد تا از رم بیشتر برای اجرای برنامههای حجیم و چندوظیفهای بهرهمند شوید.
کارایی و عملکرد بهتر: سیستمهای ۶۴ بیتی میتوانند از تواناییهای پردازشی بیشتری بهرهمند شوند. این بدان معناست که برنامههای ۶۴ بیتی که برای سیستمهای x64 بهینه شدهاند، میتوانند عملکرد سریعتر و موثرتری داشته باشند.
دو پوشه Program Files: در سیستمعامل ۶۴ بیتی، دو پوشه Program Files مختلف وجود دارد: یکی برای برنامههای ۶۴ بیتی و دیگری برای برنامههای ۳۲ بیتی. این جداسازی به ویندوز کمک میکند تا برنامهها را به طور بهینه مدیریت کند و سازگاری بیشتری با نرمافزارهای مختلف داشته باشد.
امنیت بیشتر: ویندوز ۶۴ بیتی به طور کلی امنتر از نسخه ۳۲ بیتی است. این به دلیل وجود ویژگیهای امنیتی پیشرفتهتر در سیستمعامل ۶۴ بیتی مانند Data Execution Prevention (DEP) و Kernel Patch Protection (KPP) است.
پشتیبانی از نرمافزارهای مدرن: بسیاری از نرمافزارهای جدید و بهروز فقط در نسخه ۶۴ بیتی عرضه میشوند. این نرمافزارها برای بهرهوری بیشتر از قابلیتهای پردازندههای ۶۴ بیتی طراحی شدهاند.
مدیریت بهتر منابع سیستمی: سیستمهای ۶۴ بیتی میتوانند منابع سیستمی را بهتر مدیریت کنند که این امر منجر به عملکرد کلی بهتر سیستم میشود، به خصوص در برنامههای چندوظیفهای و بازیهای کامپیوتری.
۳۲ یا ۶۴ بیت؛ کدام نسخه ویندوز را نصب کنیم؟
نصب ویندوز ۶۴ بیتی به طور کلی در بیشتر موارد بهترین گزینه است، زیرا به شما امکان دسترسی به حافظه بیشتر و عملکرد بهتر را میدهد. همچنین، با توجه به پشتیبانی گسترده از سیستمهای ۶۴ بیتی توسط سازندگان نرمافزارها و درایورها، استفاده از نسخه ۶۴ بیتی ویندوز به توصیهای است.
در صورتی که کامپیوتری جدید با پردازندهای ۶۴ بیتی دارید، معمولاً ویندوز ۶۴ بیتی به طور پیشفرض نصب شده است و نیازی به اقدامات اضافی نیست. اما اگر قصد ارتقا دادن ویندوز را دارید، باید اطمینان حاصل کنید که پردازنده شما از معماری ۶۴ بیتی پشتیبانی میکند.
در مورد ارتقای ویندوز، اگر پردازندهی شما از معماری ۶۴ بیتی پشتیبانی میکند، نصب نسخه ۶۴ بیتی ویندوز بهترین گزینه است، زیرا عملکرد بهتر و پشتیبانی از حافظه بیشتر را فراهم میکند. اگر پردازندهی شما از معماری ۳۲ بیتی استفاده میکند، میتوانید همچنان نسخه ۳۲ بیتی ویندوز را نصب کنید، اما باید در نظر داشته باشید که ارتقای به ویندوز ۱۱ برای شما امکانپذیر نخواهد بود.
در هر صورت، قبل از هر اقدامی، توصیه میشود که تنظیمات و ویژگیهای سختافزاری کامپیوتر خود را با دقت بررسی کنید و سپس اقدامات لازم را انجام دهید تا از سازگاری و بهینهسازی بهترین استفاده را بردارید.
انتخاب بین نرمافزار ۳۲ و ۶۴ بیتی
برنامههای ۶۴ بیتی معمولاً از عملکرد بهتر و پایدارتری برخوردارند، به خصوص در مواردی که با دادههای بزرگ یا مواردی که نیاز به پردازش سنگین دارند، سر و کار دارند. همچنین، برنامههای سنگین مانند ویرایشگرهای ویدیویی و بازیهای سطح بالا، در نسخههای ۶۴ بیتی بهبود عملکرد قابل توجهی دارند.
با این حال، برنامههای ۳۲ بیتی همچنان میتوانند بر روی سیستمهای ۶۴ بیتی اجرا شوند و محدودیت خاصی در عملکرد آنها وجود ندارد. بسیاری از برنامههای ۳۲ بیتی به خوبی در سیستمهای ۶۴ بیتی اجرا میشوند و کارایی مناسبی ارائه میدهند.
برای مشاهده برنامههای ۳۲ بیتی در سیستم خود، میتوانید از Task Manager استفاده کنید. با باز کردن Task Manager از طریق فرمان Ctrl+Shift+Esc و مراجعه به تب Processes، میتوانید برنامههای ۳۲ بیتی موجود در سیستم خود را مشاهده کنید و عملکرد آنها را بررسی کنید. این کار به شما امکان میدهد تا برنامههایی که از معماری ۳۲ بیتی استفاده میکنند را شناسایی کرده و مدیریت منابع سیستم خود را بهینهسازی کنید.
❕ نکات مهم در انتخاب سیستم مناسب
هنگام انتخاب سیستم مناسب، نیاز است تا به چندین نکته مهم توجه کنید. اولاً، باید نیازهای خود را به دقت تعیین کنید. آیا نیاز به سیستمی با حافظه بالا و پردازنده قوی دارید؟ یا ممکن است برای انجام کارهای روزمره نیازمند یک سیستم متوسط باشید؟ همچنین، توجه به نحوه استفاده از سیستم نیز ضروری است. آیا برنامههایی را اجرا میکنید که منابع بالایی را مصرف میکنند؟ در این صورت، نیاز به سیستمی با منابع قدرتمندتر و قابلیت ارتقاء دارید. علاوه بر آن، امکانات مهمی نظیر حافظه ذخیرهسازی، کارت گرافیک و صفحه نمایش نیز باید در نظر گرفته شوند. در نهایت، از نظر هزینه و بودجه موجود خود مطمئن شوید که سیستم انتخابی قابل اقتصادی است و با نیازهای شما هماهنگ است. با رعایت این نکات، میتوانید سیستم مناسبی را برای خود انتخاب کنید.
در نهایت، انتخاب بین سیستم ویندوز 32 بیتی یا 64 بیتی به نیازها و استفاده خاص فرد یا کسب و کار بستگی دارد. در حالی که سیستم های 64 بیتی قابلیت های پیشرفته تر و عملکرد بهتری را برای کارهای سخت ارائه می دهند، سیستم های 32 بیتی ممکن است برای نیازهای اساسی محاسبات کافی باشند. هنگام تصمیم گیری، توجه به عواملی مانند حافظه موجود و سازگاری نرم افزار مهم است. در پایان، هر دو سیستم ویندوز 32 بیتی و 64 بیتی مزایای خاص خود را دارند و این به عهده کاربر است که تعیین کند کدام یک به بهترین وجه با نیازهای او مطابقت دارد.